ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းႏွင့္ စစ္ေတြတြင္ျဖစ္ပြားေသာ ကိစၥမ်ားအားေမးျမန္းခဲ့သည္။
အခုစစ္ေတြမွာျဖစ္တဲ့ကိစၥကလည္း အေၾကာင္းအရင္းႏွစ္ရပ္ရွိတယ္။
၁- ေနာက္ခံအေၾကာင္းတရားရွိတယ္။
၂- ရုတ္တရက္ျဖတ္တဲ့ကိစၥရွိတယ္။
(၁) ရုတ္တရက္ျဖစ္တဲ့ကိစၥက ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ အထြဋ္အျမတ္ထားတဲ့ သာသနာ့အလံေတာ္ကုိ ႏုိင္ငံျခား သားဘာသာအမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက မေတာ္ရာေနရာေတြမွာ ဟုိပြတ္ေဒပြတ္လုပ္တာကုိ ျမင္လုိက္ၾကရတဲ့ အတြက္ ေဒါသထြက္ၿပီးျဖစ္သြားတဲ့ ကိစၥရပ္ျဖစ္တယ္။
အဲဒီလုိျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ေစ့ေဆာ္တဲ့အေၾကာင္းတရား ႏွစ္ခုရွိတယ္။ ပထအခ်က္က ဘဂၤါလီေတြကုိ ရုိဟင္ဂ်ာ အျဖစ္ အစုိးရက စာရင္းသြင္းဖုိ႔ ၾကံစည္ေနတာကုိ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြက မေက်မနပ္နဲ႔ သန္းေခါင္စာရင္းကုိ ကန္႔ကြက္သြားဖုိ႔ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ ျပဳလုပ္ထားၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကတစ္ေၾကာင္း။ ေနာက္ တစ္ခ်က္က ဒီႏုိင္ငံျခားသားမ်ားပါ၀င္ေသာ UN, INGO အားလုံးနီးပါးသည္ ဘဂၤါလီနဲ႔ ရခုိင္ႏွစ္ဘက္ရွိတဲ့ေနရာ မွာ ဘဂၤါလီတုိ႔ကုိ သီးသန္႔ ကူညီေထာက္ပံ့၊ ေသြးထုိးေျမႇာက္ပင့္ေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ ႏွစ္ ေပါင္း ၂၀ /၃၀ ခန္႔ အေတြ႕အၾကံအရ ခံစားဖူးၿပီျဖစ္တာေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ UN, INGO ေတြ အေပၚမွာ အျမင္မၾကည္လင္မႈအေၾကာင္းတရားေတြရွိေနခဲ့တယ္။ ယင္းအေၾကာင္းတရားႏွစ္ခုေၾကာင့္ အခု လတ္တေလာျဖစ္ရပ္ ျဖစ္တဲ့ သာသနာ့အလံကိစၥမွာ ေပါက္ပြဲသြားၾကတာလုိ႔ ယူဆပါတယ္။
ေမး- UN, INGO ေတြဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲကုိ အခုလုိမ်ိဳးအလုံးအရင္းနဲ႔ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ျခင္းမရွိဘူးဆုိရင္ ဘဂၤါလီနဲ႔ ရခုိင္ေတြ အယင္ကလုိမ်ိဳး ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းရွိေနဦးမလား။ ဒါမွမဟုတ္ အခုလုိမ်ိဳး ပဋိပကၡေတြျဖစ္လာႏုိင္သလား။ မျဖစ္လာႏုိင္ဘူးလုိ႔ယူဆပါသလား။
ေျဖ- ၂၀၁၂ ဇြန္လကစၿပီးျဖစ္တဲ့ ကုလားဘဂၤါလီနဲ႔ရခုိ္င္ေတြျဖစ္တဲ့ အဓိက တရားခံဟာ UNHCR အမွဴးျပဳေသာ UN, INGO အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ မွတ္တမ္းမွတ္ရာ အေထာက္ အထားမ်ားက အတိက်ေဖာ္ျပလုိ႔ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ အခုလုိမ်ိဳးခုိး၀င္လာသမွ် လူတုိင္းကုိ ေကၽြး ေမြးျပဳစုထားတယ္။ ခုိး၀င္လာသမွ်လူတုိင္းကုိလည္း ခင္ဗ်ားတုိ႔ဟာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ ေသြးထုိးလႈပ္ ေဆာ္မႈေတြရွိခဲ့တယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က UN, INGO ေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အားလုံးဟာ ဘဂၤါလီ ေတြအတြက္ျဖစ္ၿပီး ၀န္ထမ္းေတြကအစ ဘဂၤါလီေတြကုိ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအျဖစ္ ခုိင္းေစျခင္းျဖစ္တယ္။ ကယ္လုိ႔ UN, INGO ေတြသာ မရွိခဲ့ဘူးဆုိရင္ ဘဂၤါလီေတြနဲ႔ ရခုိင္ေတြဟာ ယခင္တုန္းက ဆက္ဆံခဲ့ဖူးေသာပုံစံ အတုိင္း ထက္ သိပ္ၿပီး ပ်က္ျပားသြားမယ့္ပုံစံမ်ိဳးေတာ့မရွိခဲ့ဘူး။
