စစ္ေတြၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးသန္းထြန္းႏွင့္ အေမးအေျဖ

ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းႏွင့္ စစ္ေတြတြင္ျဖစ္ပြားေသာ ကိစၥမ်ားအားေမးျမန္းခဲ့သည္။
အခုစစ္ေတြမွာျဖစ္တဲ့ကိစၥကလည္း အေၾကာင္းအရင္းႏွစ္ရပ္ရွိတယ္။

၁- ေနာက္ခံအေၾကာင္းတရားရွိတယ္။
၂- ရုတ္တရက္ျဖတ္တဲ့ကိစၥရွိတယ္။

(၁) ရုတ္တရက္ျဖစ္တဲ့ကိစၥက ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ အထြဋ္အျမတ္ထားတဲ့ သာသနာ့အလံေတာ္ကုိ ႏုိင္ငံျခား သားဘာသာအမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက မေတာ္ရာေနရာေတြမွာ ဟုိပြတ္ေဒပြတ္လုပ္တာကုိ ျမင္လုိက္ၾကရတဲ့ အတြက္ ေဒါသထြက္ၿပီးျဖစ္သြားတဲ့ ကိစၥရပ္ျဖစ္တယ္။
အဲဒီလုိျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ေစ့ေဆာ္တဲ့အေၾကာင္းတရား ႏွစ္ခုရွိတယ္။ ပထအခ်က္က ဘဂၤါလီေတြကုိ ရုိဟင္ဂ်ာ အျဖစ္ အစုိးရက စာရင္းသြင္းဖုိ႔ ၾကံစည္ေနတာကုိ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြက မေက်မနပ္နဲ႔ သန္းေခါင္စာရင္းကုိ ကန္႔ကြက္သြားဖုိ႔ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ ျပဳလုပ္ထားၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကတစ္ေၾကာင္း။ ေနာက္ တစ္ခ်က္က ဒီႏုိင္ငံျခားသားမ်ားပါ၀င္ေသာ UN, INGO အားလုံးနီးပါးသည္ ဘဂၤါလီနဲ႔ ရခုိင္ႏွစ္ဘက္ရွိတဲ့ေနရာ မွာ ဘဂၤါလီတုိ႔ကုိ သီးသန္႔ ကူညီေထာက္ပံ့၊ ေသြးထုိးေျမႇာက္ပင့္ေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ ႏွစ္ ေပါင္း ၂၀ /၃၀ ခန္႔ အေတြ႕အၾကံအရ ခံစားဖူးၿပီျဖစ္တာေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ UN, INGO ေတြ အေပၚမွာ အျမင္မၾကည္လင္မႈအေၾကာင္းတရားေတြရွိေနခဲ့တယ္။ ယင္းအေၾကာင္းတရားႏွစ္ခုေၾကာင့္ အခု လတ္တေလာျဖစ္ရပ္ ျဖစ္တဲ့ သာသနာ့အလံကိစၥမွာ ေပါက္ပြဲသြားၾကတာလုိ႔ ယူဆပါတယ္။
ေမး- UN, INGO ေတြဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲကုိ အခုလုိမ်ိဳးအလုံးအရင္းနဲ႔ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ျခင္းမရွိဘူးဆုိရင္ ဘဂၤါလီနဲ႔ ရခုိင္ေတြ အယင္ကလုိမ်ိဳး ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းရွိေနဦးမလား။ ဒါမွမဟုတ္ အခုလုိမ်ိဳး ပဋိပကၡေတြျဖစ္လာႏုိင္သလား။ မျဖစ္လာႏုိင္ဘူးလုိ႔ယူဆပါသလား။

ေျဖ- ၂၀၁၂ ဇြန္လကစၿပီးျဖစ္တဲ့ ကုလားဘဂၤါလီနဲ႔ရခုိ္င္ေတြျဖစ္တဲ့ အဓိက တရားခံဟာ UNHCR အမွဴးျပဳေသာ UN, INGO အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ မွတ္တမ္းမွတ္ရာ အေထာက္ အထားမ်ားက အတိက်ေဖာ္ျပလုိ႔ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ အခုလုိမ်ိဳးခုိး၀င္လာသမွ် လူတုိင္းကုိ ေကၽြး ေမြးျပဳစုထားတယ္။ ခုိး၀င္လာသမွ်လူတုိင္းကုိလည္း ခင္ဗ်ားတုိ႔ဟာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္လုိ႔ ေသြးထုိးလႈပ္ ေဆာ္မႈေတြရွိခဲ့တယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က UN, INGO ေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အားလုံးဟာ ဘဂၤါလီ ေတြအတြက္ျဖစ္ၿပီး ၀န္ထမ္းေတြကအစ ဘဂၤါလီေတြကုိ ရုိဟင္ဂ်ာေတြအျဖစ္ ခုိင္းေစျခင္းျဖစ္တယ္။ ကယ္လုိ႔ UN, INGO ေတြသာ မရွိခဲ့ဘူးဆုိရင္ ဘဂၤါလီေတြနဲ႔ ရခုိင္ေတြဟာ ယခင္တုန္းက ဆက္ဆံခဲ့ဖူးေသာပုံစံ အတုိင္း ထက္ သိပ္ၿပီး ပ်က္ျပားသြားမယ့္ပုံစံမ်ိဳးေတာ့မရွိခဲ့ဘူး။


ျခဳံၿပီးေျပာရမယ္ဆုိရင္ UN, INGO ေတြလႈပ္ေဆာ္မႈနဲ႔ ခုိး၀င္ဘဂၤါလီမ်ားျပားလာျခင္းေတြေၾကာင့္ အခုလုိမ်ိဳးအဓိ ကရုဏ္းေတြျဖစ္လာတာျဖစ္တယ္။ ရခုိင္ေတြဘက္ကလည္း လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳျခင္းခံရမွာကုိမလုိ
လားတာရယ္၊ နယ္ေျမ ေပ်ာက္ဆုံးျခင္းခံရမယ့္အေျခအေနေတြကုိ သိပ္ၿပီးစုိးရိမ္ေနတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ိဳးေတြနဲ႔ ပုိမုိျပင္းထန္လာတဲ့အတြက္ ျပႆနာေတြျဖစ္လာခဲ့တာလုိ႔သုံးသပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဓိကမီးေမႊးေသာ တရားခံဟာ UNHCR ဦးစီးတဲ့, INGO ေတြေၾကာင့္သာျဖစ္တယ္လုိ႔ ရခုိင္သားတုိင္းကသုံးသပ္ပါတယ္။

ေမး- တစ္ခ်ိဳ႕က မစဥ္းစားမဆင္ျခင္းပဲအၾကမ္းဖက္တယ္လုိ႔ေျပာလာၾကတယ္။ အဲဒီလုိမ်ိဳးယူဆပါသလား။

ေျဖ- ကုလား- ရခုိင္အဓိကရုဏ္ဟာ ပညာတတ္ျခင္း၊မတတ္ျခင္း၊ ခ်မ္းသားျခင္း မခ်မ္းသာျခင္း ေတြနဲ႔မသက္ဆုိင္ ပါဘူး။ ပညာမတတ္လုိ႔ ကုလား- ရခုိင္အဓိကရုဏ္းျဖစ္ရတယ္ဆုိရင္ ေ၀ါထရစ္စင္တာကုိ ၀င္တုိက္တဲ့ မူဆလင္ ေလယာဥ္မွဴးအားလုံးဟာ ပညာတတ္၊ ေဒါက္တာဘြဲ႕ရေတြျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက မိတၳိလာမွာျဖစ္တဲ့ ျဖစ္ စဥ္မွာဆုိရင္လည္း ပါ၀င္တဲ့ ႏွစ္ဘက္စလုံးကလူေတြဟာ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြထက္ လူခ်မ္းသာၾကြယ္၀သူ ေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုလား-ရခုိ္င္အဓိကရုဏ္းသည္ ပညာတတ္ျခင္း၊ မတတ္ျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္း၊မခ်မ္းသာ ျခင္းနဲ႔ ၊ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈနိမ့္က်ျခင္း ၊ တုိးတက္ျခင္းနဲ႔ မဆုိင္ပါဘူး။

ကုလားေတြရဲ႕ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳလုိမႈ၊ နယ္ေျမသိမ္းပုိက္လုိမႈကုိ တစ္ဘက္ ရခုိင္ေတြကခုခံကာကြယ္မႈနဲ႔သာဆုိင္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ရခုိင္ေတြဟာ အၾကမ္းဖက္တယ္လုိ႔ေျပာမယ့္အစား ရခုိင္ေတြကသာ အၾကမ္းဖက္
သတ္ျဖတ္ျခင္းခံေနရတာျဖစ္တယ္။ နယ္ေျမက်ဴးေက်ာ္ျခင္းခံေနရတယ္။ရခုိင္အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြဟာလည္း
အျမဲလုိလုိ အတင္းအားဓမၼျပဳက်င့္ခံေနရတာတယ္။ အဲဒါေတြကသာလ်င္ ပဋိပကၡ တာရွည္ျခင္းရဲ႕ ေစ့ေဆာ္မႈေတြျဖစ္ပါ တယ္။